Avrupa Perakende Ödemeler Stratejisi
24 Eylül 2020 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından Retail Payments Strategy for the EU belgesi yayınlandı.
Avrupanın ödemeler bakımından bağımsızlığını koruması ve aynı zamanda dijitalleşmenin getirdiği fırsatlarında değerlendirilmesine yönelik hedeflenen politikaları içeren dokümanda yer alan konular genel hatlarıyla şöyle:
- Ödemeler perakende ticaretin can damarı olarak tarif edilmiş.
- Varolan ödeme sistemlerinin varlığını ve bağımsızlığını koruyabilmesi için tam entegre olmuş bir anlık perakende ödeme sisteminin varlığı kritik öneme sahip.
- Dijital alanda meydana gelen teknolojij gelişmeler finansal servislerin sunuluş şekillerini de değiştiriyor.
- Yakın zamanlarda yapılan bütün teknolojik gelişmeler kullanılan ödeme araçlarından ziyade önyüzler ve uygulamalara yönelik oldu. Ödeme işlemleri daha az görünür ve daha az aracının dahil oldugu şekilde gerçekleşir oldu.
- Artık Bigtechler resmin içine girmeye başladı. Stablecoinler ve diğer kripto varlıklar ile finansal sistemde yıkıcı etki yaratma potansiyeline sahipler.
Strateji 4 temel unsur üzerine kurgulanıyor :
- dijital ve anlık ödeme çözümlerinin bütün avrupayı kapsayacak şekilde uygulanması
- yenilikçi ve rekabetçi bir perakende ödeme sistemi
- verimli ve birlikte çalışabilirliği olan perakende ödeme sistemi ve çevre destek sistemleri
- verimli uluslararası ödemeler
1.Dijital ve anlık ödeme çözümlerinin bütün Avrupayı kapsayacak şekilde uygulanması
Mobil anlık ödemeler “Yeni Normal” olarak isimlendiriliyor ve Avrupa’daki oyuncuların global rakipleri ile rekabet edebilecekleri bir alan olarak vurgulanıyor . Anlık ödemelerin halihazırda kartlı ödeme sistemleri tarafından domine edilen elektronik ticaret ve perakende ödemelerde kullanılabileceği vurgulanıyor. Anlık ödemelerin 2021 sonu itibari ile EU için tam anlamıyle kullanıma geçeceği, bunun ise 3 konudaki gelişmeye bağlı olduğu vurgulanmış :
- Yeknesak Kurallar (Sepa Credit Transfer Scheme): Ağustos 2020 itibari ile ödemelerin %62'lık kısmı SCT üzerinden gerçekleşiyor. Kuruluşunun üzerinden 3 yıl geçmiş olmasına rağmen bu seviyede kalması katılımın zorunlu olmayışına bağlanıyor. Zorunlu katılım konusu ayrıca değerlendiriliyor.
- Son kullanıcı uygulamaları : Kullanıcı tarafında uygulamaların birlikte çalışabilir ve yaşlı ve engelli bireylerinde kullanabileceği şekilde tasarlanmalı. Request to Pay ve Proxy Payment gibi hizmetlerin kullanımının artırılması planlanıyor.NFC, HCE ,BLE ve QR ile ödemelerin destekleneceği vurgulanıyor.
- NFC anteni açık olmayan cihaz sağlayıcılar raporda eleştirilmiş. ( Bu konuda Avrupa Komisyonu tarafından rekabet soruşturması başlatıldı)
- Bunun yanında QR ile ödemeler için avrupa çapında bir standart bulunmuyor. Bunun oluşturulması için devam eden bir çalışma bulunuyor.
- Halihazırda yerel ödeme hizmeti sağlayıcıları çeşitli ülkeler arasında “cross border” takas ve mahsuplaşma mekanizmalarına dahil olsalar da tam anlamıyla “Pan European” erişimin sağlanacağı sistemlere bu kurumlar dahil değil. Bu sorunun ortadan kaldırılması için 2021 sonuna kadar ilgili kurumların TARGET sistemine dahil olamları zorunluluğu getirilmiş.
- Kullanıcı Güveninin Sağlanması : Anlık ödemelerde anlık sahtecilik kontrollerinin yapılması sisteme olan güvenin sürdürülmesi için olmazsa olmaz. Anlık ödemelerin geri döndürülemez olması ve anında alıcıya ulaşıyor olması hatalı transferler ve sahtecilik durumlarının gözden geçirilmesi ihtiyacını doğuruyor. (Ingilterede 2019 yılında meydana gelen “authorised push payment” sahtecilik tutarı 504 milyon Eur olarak rapor edilmiş.) Anlık ödemelerin bir nevi rakibi sayılabilecek kartlı ödemelerde bulunan “chargeback” mekanizmasına sahip olmasının sisteme olan güveni artırabileceği vurgulanmış.
Avrupa ödemeler pazarına girecek yeni oyuncuların aşağıda belirtilen durumlarla karışalabileceği belirtilerek, rekabetçi piyasa oluşturulması konusunda gerekli çalışmaların yapılacağı vurgulanmış :
- Tüketiciler ve işyerlerinin kabulü
- Tüketicilerin yeni markayı benümsemesi
- Farklı ulusal ödeme deneyimlerinin bulunduğu bir pazarda rekabetçi ve yenilikçi bir sistem kurulması
- Altyapı maliyetleri
- Çeşitli altyapılara ve özelliklere erişim konusundaki engeller
Yeni Logo ve Marka
Pan European ödeme çözümleri için 2023 sonunda devreye alınmak üzere bir marka ve logo çalışması planlanıyor.
Yeni Temassız Spesifikasyonu (CPACE -European Specification for Contactless Card Based Payments)
Yerel ödeme hizmeti sağlayıcıların global oyuncuların temassız spesifikasyonlarına erişemiyor olmaları nedeniyle Pan European bir temassız ödeme spesifikasyonu üzerinden çalışılması planlanıyor.
Avrupa çapında uygulanabilir e-kimlik altyapısı olarak tasarlanan e-IDAS’ın gelinen noktada tam anlamıyla Pan-European hizmet veremiyor olması ayrıca özel sektör kuruluşlarına kapalı olması nedeniyle ihtiyacı karşılamadığı vurgulanarak e-IDAS regülasyonlarında değişikliğe gidileceği belirtilmiş. Söz konusu düzenleme için 2024 yılı hedefleniyor.
Nakde Erişim ve Nakdin Kabulü
Her ne kadar dijitalleşme ve elektronik ödeme yöntemlerinin yaygınlaşması konuşuluyor olsa da Avrupa çapında ödemelerin %78'i hala nakit olarak yapılıyor ve bankacılık ile tanışmamış 30 milyon yetlişkin olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle nakit paranın kabulünden imtina edilmemesinin önemli olduğu vurgulanıyor.
Merkez Bankası Dijital Parası (CBDC — Central Bank Digital Currency)
Avrupa Merkez Bankası tarafından dijital euro uygulaması ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Konuyla ilgili ihtimallerin tartışıldığı bir rapor yakın zamanda yayınlandı.
2. Inovatif ve rekabetçi perakende ödeme sistemleri
PSD2 ile PIS (Payment Inıtiation Service)ve AIS (Account Information Service) aynı zamanda güvenlik tarafında da SCA yürürlüğe girdi. Şu ana kadar 400 kurum açık bankacılık konusunda hizmet vermek üzere yetkilendirildi. Farklı API standartlarının varlığı özellikle PSD2 öncesinde de piyasada var olan ve bu işi yapmakta olan işyerleri için zorlayıcı olduğu belirtilmiş.
Bu konuda standardın belirlenmesi amacıyla bir çalışma grubu oluşturulduğu ERPB tarafından oluşturulan SEPA API Access Scheme’in finalize edilmesinin destekleneceği belirtilmiş.
2021 sonunda PSD2'nin uygulamaları için kapsamlı bir gözden geçirme yapılarak 2022 ortalarına doğru “ Açık Finans” düzenlemeleri duyurulacak.
Teknoloji değiştikçe sahtecilik yöntemleri de değişip geliştiğinden mevcutta uygulanmaya başlanan SCA (Strong Customer Authentication)’ın yeterli olup olmadığı edinilen tecrübelere göre değerlendirilecek.
Temassız Ödemeler
Temassız ödemeler özellikle pandemi döneminde artış gösterdi, ödeme limiti SCA limiti olan 50 Eur’a çıkarıldı. Komisyon SCA limitinin ve SCA uygulanmamasına müsaade edilen kümülatif işlem adetlerinin değişip değişmeyeceğı konusuna bakacak. Temassız ödemeler konusunda ayrıca kart hamilinin tavan limit 50 Eur dahilinde kalmak şartı ile kendi temassız limitini belirleyebilmesi konusu da çalışılacak.
İşlem Açıklamaları (Ekstrelere yansıyan)
İşlemler için ekstrelere yansıyan işyeri isimleri de ERPB’nin (European Retail Payments Board) radarına girmiş durumda. İşleme dahil olan aracı sayısı arttıkça işlemin nerede gerçekleştiğine dair ekstreye doğru bilgi yansıtılması ihtimali de o kadar azalıyor. Bu durum kafa karışıklığına ve itirazlara neden olabiliyor. Bu konuda önerileri olacak.
Regülasyonların Tekilleştirilmesi
PSD2 (Payment Services Directive) ve EMD2 ( E-Money Directive) olarak 2 farklı regulasyon ile takip edilen piyasa tekilleştirilecek ve EMD2 kapsamındaki hizmetler bir ödeme hizmeti gibi değerlendirilip PSD2 kapsamına alınacak.
Regüle Edilmeyen Servis Sağlayıcılar
Mevcutta fona dokunmayan teknik servis sağlayıcılar PSD2 kapsamında regüle edilmiyorlar. Fakat bu kurumların verdikleri servislerde bir aksama olduğunda hizmet verdikleri regüle edilen kurumların da hizmet kesintileri yaşamaları mümkün olabilmekte ve dolayısıyla bu durum piyasayı etkilemektedir. 2021 yılında yapılacak PSD2 gözlemi kapsamında bu durum da değerlendirilecek ve ilgili kurumların regülasyon kapsamında alınması konusu değerlendirilecektir.
3.Verimli ve birlikte çalışabilirliği olan perakende ödeme sistemi ve çevre destek sistemleri
Euro’nın diğer para birimleri ile uluslararası ödemelerde birlikte çalışabilirliği konusu gündemde olacak. Bu konuda yapılacak ilk pilot çalışma İsveç Kronası TIPS üzerinden hesaplaşma olacak.
4.Verimli uluslararası ödemeler
SEPA ile birlikte Avrupa içerisindepara transferleri belirgin şekilde ucuzlayarak hızı arttıysa da uluslararası ödemeler hala pahalı ve yavaş olarak değerlendiriliyor. Komisyon uluslararası ödemelerin de ucuzlayarak yaygınlaşmasının Euro’nun global para birimi olma yolundaki hedefine katkı yapacağı düşüncesinde. Bu kapsamda FSB (Financial Stability Board) tarafından çalışmalar yürütülüyor.
Önemli görülerek vurgulanan diğer bazı başlıklar şöyle:
- ISO 20022'nin uygulanması
- SWIFT GPI sisteminin uygulanması
- “One Leg” işlemler (alıcı veya göndericiden sadece birinin EU sınırları içinde olduğu işem) belirli SLA süreleri ile yapılması
Kaynaklar:
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_1075
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_20_1685
