E-ticaret Platformları ve Kart Kabulü Açısından Değerlendirme
Günümüzde işletmelerin müştelerine e-ticaret kanalı üzerinden ulaşabilmeleri bir tercih değil, zorunluluk haline gelmiştir. Ölçek farketmeksizin şirketler mal ve hizmetlerini elektronik ortamda müşterilerine sunabilmek için farklı seçenekler arasından kendileri açısından en uygun olduğunu düşündükleri platformu satın alıyor veya geliştirerek kullanıyorlar.
Arka planda çok sayıda entegrasyon gerektiriyor olması sebebiyle bu konuda uzmanlaşmış firmalar tarafından sağlanan belirli oranlarda isteklere göre de kişiselleştirilebilen platformlar özellikle rağbet görüyor. Bu platformların sorunsuz ve güvenli bir deneyim sunmalarının yanında, müşterilere istedikleri yerde, zamanda ve şekilde tüm ödeme biçimlerini kullandırabilme kabiliyeti en önemli özellik olarak öne çıkmaktadır. İşletme için hihai hedef müşteri memnuniyeti ve sepetin satışa dönüşmesi ve ödemenin alınmasıdır.
Alternatifler
Pazaryerleri üzerinden yapılan ticareti bir kenara ayırırsak, e-ticaret altyapısının kurulması temel olarak 3 yöntem ile gerçekleşebilir :
1.İşyeri sayfa yazılım ve kodlamasını inhouse yapıyor olabilir. Yapılan bu yazılım kapsamında ödeme sayfası da işyerinin veya hizmet aldığı yazılım firmasının geliştirdiği “custom” bir ödeme sayfası olabilir. Böyle bir işyeri için kabul problemi yaşanması durumunda problemin birebir işyeri ile ve sadece bu işyeri özelinde çözümlenmesi gerekmektedir.
2. İşyeri e-ticaret sitesi için hazır paket kullanıyor olabilir (Tsoft, Ticimax, İdeasoft, Wix, Shopify, Bilginet vb). Bu şekilde hazır platform kullanan işyerleri ödeme adımında ilgili paket sağlayıcı tarafından sunulan ödeme formunu kullanabileceği gibi bir ödeme kuruluşu tarafından sağlanan ödeme formunu da kullanıyor olabilir. Dolayısıyla kullanılan yönteme göre, ödeme sayfasında bir sorun var ise ya ilgili paket sağlayıcı ya da ödeme kuruluşu ile çözümlenmesi gerekmektedir.
3. İşyeri e-ticaret sitesi için açık kaynak altyapı kullanıyor olabilir (Prestashop, Opencart, Woocommerce vb.). Açık kaynaklı uygulamalar herhangi bir lisans ücreti ödenmeden belli başlı temel fonksiyonlara sahip platformların kullanılmasını sağlayan, ek özelliklere ihtiyaç duyulması halinde ek ücret ödenmesini gerektiren bu şekilde para kazanan uygulamalardır. Açık kaynak platformlarda ödeme altyapısı içi farklı alternatifler bulunmaktadır. Biraz yazılım bilgisi olan aynı zamanda da düşük maliyetlerle kendi e-ticaret sitelerini kurmak isteyenlere bu imkanı sunan altyapılardır.
Kullanıcılar, bir alan adı ve hosting satın alarak, açık kaynak kodlu yazılımı bilgisayarlarına indirdikten sonra sunucularına yükleyerek, bu yazılımı kullanmaya başlayabiliyor ve sonrasında da internetten satış yapmaya başlayabiliyorlar.
Pekçok ödeme kuruluşu açık kaynak platformlar ile yapılan entegrasyonlarda kendi ortak ödeme sayfasının kullanılmasını şart koşmaktadır (İframe API bağlantı yöntemi). Yani açık kaynak bir platform üzerinde kurulan e-ticaret sitesi, ödeme modülü için bir eklenti satın almış ise bu eklenti içerisinde X Ödeme Kuruluşu A.Ş.’ye ait tahsilat kanalının kullanılabilmesi için genellikle ilgili ödeme kuruluşunun ödeme formu kullanılmalıdır.
Altyapıdan bağımsız sadece ödeme sayfasının bir dış hizmet sağlayıcıdan alınması da mümkün olmakla birlikte bu noktada da alternatifler temelde şu şekilde karşımıza çıkmaktadır :
1. İşyeri kullandığı altyapıdan bağımsız olarak ödeme aşamasında Banka’nın Ortak Ödeme Sayfası’nı (Hosted Payment Page — HPP) kullanıyor olabilir. Yani web sitesi firma kaynakları ile geliştirilmiş olabilir, e-ticaret altyapısı sunan firmadan satın alınmış olabilir veya açık kaynak bir site kurulmuş olabilir, bütün bu alternatiflerden bağımsız olarak ödeme adımında Banka tarafından sunulan HPP kullanılıyor olabilir.
2. İşyeri kullandığı altyapıdan bağımsız olarak ödeme aşamasında Ödeme Kuruluşunun Ödeme formunu kullanıyor olabilir. Yani web sitesi firma kaynakları ile geliştirilmiş olabilir, e-ticaret altyapısı sunan firmadan satın alınmış olabilir veya açık kaynak bir site kurulmuş olabilir, bütün bu alternatiflerden bağımsız olarak ödeme adımında Ödeme Kuruluşu tarafından sunulan ödeme sayfası kullanılıyor olabilir.
3. Entegre olunan cüzdan çözümleri tarafından sunulan altyapının kullanılması mümkündür.
En yaygın açık kaynak uygulamalar aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Magento
Magento, PHP yazılım dilini kullanan ve 2008’de piyasaya sürülen açık kaynak kodlu bir e-ticaret yazılımıdır. Açık kaynak kodlu olması nedeniyle Magento ücretsiz bir yazılım olarak geliyor ve kendi e-ticaret sitesini kurmak isteyenler bu yazılım ile online mağazalarını kurabiliyorlar. Magento, açık kaynaklı ve özgür bir e-ticaret web uygulamasıdır. İlk sürümü 31 Mart 2008 tarihinde duyurulan Magento, binlerce çözüm ortağı tarafından desteklenen ve dünya çapında 150.000’den fazla işletme tarafından kullanılan bir açık kaynak kodlu e-ticaret platformudur.
Opencart
OpenCart anahtar teslim güçlü bir e-ticaret scriptidir. Opencart’ın hızlı kurulumu ve 6000′in üzerindeki modülü sayesinde, işletmeler düşük bir maliyet ile, hazır tema ve modülleri kendi e-mağazaları için kolaylıkla düzenleyebilir ve geliştirebilir.
Woocommerce
Woocommerce e-ticaret yapmak isteyenler için pratik ve kullanışlı bir çözümdür. Wordpress ile entegre çalışan Woocommerce, kurulduktan sonra e-ticaret yapmaya olanak sağlıyor. WooCommerce, WordPress’in özgür ve açık kaynak kod kaynaklı E-Ticaret eklentisidir.
Prestashop
Prestashop, 2007 yılında küçük ve orta ölçekli işletmelerin kullanabileceği bir e-ticaret yazılımı olarak piyasaya sürülmüştür. E-ticaret scriptleri arasında ücretsiz, kaliteli ve gelişmiş bir e-ticaret sitesi yapabileceğiniz bir yazılımdır.
Türkiye’deki E-ticaret Sitelerinin Platform Sağlayıcılar Açısından Tasnifi
Söz konusu sistemler kullanılarak hayata geçirilen e-ticaret sitesi sayısı ve bunların pazar paylarına ilişkin veriler builthwith.com sitesi üzerinden temin edilebilmektedir. Bu noktada ilgili sitenin verdiği rakamlar ve pazar payları kullandığı yöntemin doğruluğuna göre muhakkak ki bir hata payı içeriyordur. Fakat fikir vermesi açısından referans olarak kullanılabileceğini düşünüyorum Buna göre güncel veriler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. İşlem adedi ve hacmi yüksek olan firmalar ya kendi sitelerini geliştirmekte ya da hazır altyapı kullanmaktadır. Bu sebeple açık kaynak altyapı kullanan işyerleri görece daha düşük işlem hacmine sahip olan firmalar olmaktadır.
Konuyle ilgili daha kapsamlı bir araştırmanın bir parçası olan bu yazıya içerik oluşturan bilgiler konusunda fikirlerini benimle paylaşan Mehmet Selim Dil ve Zafer Latif’e teşekkür ederim.
