Hindistan Merkez Bankası Ödeme Sistemleri 2025 Vizyon Belgesi

RBI (Reserve Bank of India) 2025 Ödeme Sistemleri vizyon belgesini yayınladı.

Dokümanın ön sözünde dikkat çekici bir cümle olarak RBI’ın bir düzenleyici, sistem işleticisi rolünden Hindistan ödeme ssitemleri ekosisteminin yapılandırılmış büyümesini sağlamak amacıyla gerekli ortamı oluşturan bir kuruma dönüştüğü ifade ediliyor. Hindistan’da gerçekleşen dijital ödemelerin 2/3’ü açık bankacılık uygulamalarının ilk ve en yaygın kullanılan örneği olarak nitelendirilebilecek UPI sistemi tarafından işlenmektedir.

Doküman öncelikle 2019–2021 arasında elde edilen kazanımları özetliyor :

2021 vizyon dokümanının bütün Hindistan vatandaşlarının elektronik ödeme alternatifleri arasından güvenli, kullanılabilir, hızlı, maddi olarak karşılanması mümkün bir yönteme erişebilir olmasının hedeflediği belirtiliyor. Söz konusu hedeflerden aşağıda listelenenlerin başarılı şekilde hayata geçirildiği ifade ediliyor ;

• Düzenleyici sandbox ortamı
• Banka dışı ödeme hizmeti sağlayıcıların merkezi ödeme sistemlerine katılımlarının sağlanması
• Küçük tutarlı ödemelerin çevrimdışı modda yapılabilmesinin sağlanması
• Yerel ödeme sistemlerinin “uluslararası” hale getirilmesi
• İşletilen farklı ödeme sistemlerine yapılacak kriterleri dahilindeki başvuruların hızlı “on tap” şekilde onalandığı bir sürecin tasarlanması
• Akıllı olmayan telefonların da finansal işlem yapabilmesine yönelik çalışmalar

https://journalsofindia.com/upi123pay/

• Ana regülator olarak RBI’ın daha çok sistemik konularla ilgilendiği ve kaynaklarını etkin kullanarak ödeme sistemlerinde kurumlar için “kendi kendini düzenleyen — self regulatory” ortamın hazırlanması
• Ücretlendirmeye yönelik bazı istisnaların hayata geçirilerek RBI tarafından alınan bazı ücret kalemlerinden vazgeçilmesi
• LEI (Legal Entity Identifier) kullanımının artırılması
• Ödeme sistemlerinin 7/24/365 kullanıma açılması
• Düşük tutarlı ödemeler için ek doğrulama gereksiniminin ortadan kaldırılması
• Temassız ödeme limitlerinin artırılması
• Dijital ödemeler için yardım hattı kurulması
• Payment Aggregatorların (farklı ödeme seçeneklerine entegre olarak tek kanaldan bu hizmeti veren kurumlar) regüle edilmesi
• Kartlı işlemlerin tokenizasyonu

2025 vizyonu her zaman her yerde herkes için elektronik ödemeler şeklinde sloganlaştırılmış. Dokümandaki ifadelerden RBI’ın daha az nakit “less cash” hedefinin yanı sıra daha az kart “less card” hedefinin de olduğu anlaşılıyor. Dijital ödemelerin fiziki kartın aracı olarak kullanılmadan yapılması nihai hedef olarak belirlenmiş. Hindistan’nın dijital ödemeler alanında küresel lider olma hedefi de dokümanda vurgulanıyor.

2025 vizyonu 5 ana başlık altında kategorize edilmiş ;

• Integrity — Bütünlük
• Inclusion — Kapsayıcılık
• Innovation — Yenilikçilik
• Institutionalisation — Kurumsallaşma
• Internationalisation — Uluslararasılaşma

2025 vizyonuna ilişkin detayda aşağıdaki maddeler dikkat çekici :

• Operasyonel ve güvenlik endişelerine karşı dayanıklılık gelişen tehditlere karşılık önemsenmeye devam edilecektir. Covid etkisi ile mobil bankacılık kullanıcılarında %50’lik artışın olduğu ve bu kullanıcıların tutundurulması için ihtiyaca uygun çözümlerin sunulabileceği bir ekosistem yaratılmalıdır.
• Inovasyonun artırılması amacıyla Kartlı ödemler ve IOT’nin ödemlerde kullanımı için UPI benzeri platformların oluşturulması planlanmaktadır.
• Küresel anlık ödeme sistemlerine entegre olunarak özellikle yoğun şekilde ödeme yapılan koridorlarda bu entegrasyonların yapılarak maliyetlerin azaltılması ve uluslararası ticaretin desteklenmesi hedeflenmektedir.
• OTP tabanlı doğrulama mekanizmaları yerine davranışsal biyometri, uygulama içi uyarılar, lokasyon bazlı ödemeler, dijital tokenlar gibi farklı doğrulama mekanizmalarının uygulama alanları araştırılacaktır.
• LEI kullanımının yaygınlaştırılması planlanmaktadır.
• National Common Mobility Card (NCMC) ile ulaşımda temassız offline kart kullanımı sağlandı. Tek bir kart ile bütün transit operatörlerinde kullanım sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılacak.
• Para transfer sistemlerinden sadece UPI altyapısında alıcı isminin doğrulanması fonksiyonu var (Confirmation of Payee). Söz konusu özelliğin diğer para transfer sistemlerine (RTGS, NEFT, IMPS) de eklenmesi için çalışma yapılacağı belirtiliyor.
• Uluslararası kartlı ödeme kuruluşları ve para transfer operatörlerinin yönetimi için uzaktan yapılan bildirimler yerine yerinde denetim mekanizmalarının geliştirileceği ifade ediliyor.
• Sistemsel öneme sahip milli ödeme sistemlerinin PFMI standartlarına uyumunun sağlanacağı taahhüd ediliyor.
• Halihazırda ödeme verilerinin yurtiçinde saklanmasına yönelik bir kuralın bulunduğu, Banka ve banka dışı kurumların belirli şartlar altında yurtdışında ödeme işlemine aracılık edebildiği, jeopolitik riskler göz önünde bulundurulduğunda yerli ödeme sistemlerinin diğer sistemlerden izole edilmesi ve hatta işlemlerin yurtiçinde işlenmesine yönelik zorunluluk getirilmesinin değerlendirileceği ifade edilmiş.
• Dijital ödemelerdeki sahtecilik/dolandırıcılık olaylarını tazmin etmeye yönelik bir fon kurulması değerlendirilecektir.
• Ödeme kabul noktaları ile ilgili bir coğrafi işaretleme çalışması yapılarak ülkenin hangi bölgesinde hangi tip terminal ve kabul noktası olduğuna dair bir envanter oluşturulacak.
• Ön Ödemeli Kart ürünlerini ilgilendiren kurallar yeniden gözden geçirilerek daha efektif kullanımın sağlanması hedefleniyor. Kapalı devre kart uygulamaları da bu çalışma kapsamına dahil edilecek.
• Ödeme toplayıcıları (Payment Aggregator) ve ödeme geçitlerine (Payment Gateway) yönelik direkt RBI tarafından regüle edilmeleri konusunda çalışma yapılacak.
• Bilgi güvenliği ve siber saldırılara yönelik toplumu bilinçlendirme çalışmalarıdna pasif duyurular yerine konu bazlı ve daha aktif duyurular ve eğitimler gerçekleştirilecek.
• Bigtech ve fintechlerin finansal hizmetler alanında giderek artan etkilerinin değerlendirilmesi amacıyla çalışma yapılacak, verilerin yerelde tutulması gibi önemli konular adreslenecektir.
• Ödemelere ilişkin verilerin daha düzenli ve periyodik şekilde raporlanması sağlanacaktır.
• Engelli vatandaşların finansal servislere erişimlerinin kolaylaştırılması amacıyla çalışmalar yapılacaktır.
• Dijital ödemelerde ilgili tarafların aldığı ücretleri ve kimlere yönelik olduğuna ilişkin bir envanter çalışması yapılacak dijital ödeme adaptasyonunu etkileyen bir durum olup olmadığı analiz edilecektir.
• IOT tabanlı ödemelerle ilgili geniş kapsamlı bir çalışma yapılarak güvenlik ve doğrulama konularında standartların oluşturulması sağlanacaktır.
• RBI tarafından yönetilen bütün ödeme sistemlerinin ISO 20022 mesaj yapısına geçişi sağlanacaktır.
• RBI tarafından işletilen UPI ödeme sistemine halihazırda sadece banka hesapları be debit kartlar bağlanabilmektedir. UPI tarafından sunulan iyi kullanıcı deneyimi sebebiyle Pazar payının büyümesi kredi kartı ve kredili işlemlerin pazarını küçültmektedir. UPI’a kredi kartlarının da eklenebilmesi için gerekli çalışmalar yapılacaktır.
• Bankaların internet bankacılığı üzerinden yapılan e-ticaret ödemeleri neticesinde işyeri mutabakatlarının uzun zaman alması sebebiyle bu tip ödemelerin de bir “ödeme sistemi” çatısı altında yönetilmesi için girişimler yapılacaktır.
• BNPL ödemeleri için düzenleyici kuralların getirilmesi ihtiyacı analiz edilecektir.
• Yurtiçi ATM işlemleri yerel switch üzerinden proses edilse de kartlı işlemler ilgili kart networkleri üzerinden proses edilmektedir. Rekabetin artırılması amacıyla yerel kart switchinin kurulması planlanmaktadır.
• UPI ve Rupay giri yerel sistemlerin küresel olarak kullanıma sunulması amacıyla farklı ülkelerin merkez bankaları ve ilgili kuruluşları ile çalışmalar yürütülecektir.
• Yerel RTGS sistemi brüt mutabakat yapısında çalışmaktadır. Uluslararası para birimlerinde ikili veya çok taraflı anlaşmalar ile para transferlerine olanak tanımak ve gerçek zamanlı mutabakat imkanı sunarak uluslararası ticarete merkezi hizmet verebilmek hedeflenmektedir.
• Uluslararası kartlı ödemelerde güçlü kimlik doğrulaması yapısına geçilecektir.
• Merkez bankası dijital parasının işler hale getirilmesi konusundaki çalışmalara devam edilecektir.